Stanowisko ZDR w sprawie Polskiego Ładu

Związek Dużych Rodzin 3 Plus po ogłoszeniu założeń programu Polski Ład z zaciekawieniem oczekuje na konkretne rozwiązania legislacyjne.

Nie ukrywamy, że z satysfakcją odnotowaliśmy, że zgłaszane od kilku lat przez środowisko rodzin wielodzietnych postulaty zostały uwzględnione w tym projekcie. Od początku naszej działalności stoimy na stanowisku, że wszelkie programy ekonomiczne i społeczne na tyle można nazwać przyszłościowymi i rozwojowymi, na ile zakładają one przeciwdziałanie obecnemu kryzysowi demograficznemu, a w związku z tym zawierają rozwiązania pronatalistyczne. Jeśli nie będzie się uwzględniać tej dalekosiężnej perspektywy, wszelkie korekty rozwiązań ekonomicznych będą jedynie działaniem doraźnym.

W tym kontekście cieszy nas, że Polski Ład przewiduje wprowadzenie dodatkowego instrumentu finansowego - 12 tysięcy zł - które rodzice będą mogli wykorzystać na pokrycie kosztów opieki nad drugim dzieckiem pomiędzy 12. a 36. miesiącem życia. Rozwiązanie to, w bardzo zbliżonej formie, po raz pierwszy zgłaszaliśmy osiem lat temu w oparciu o doświadczenia innych krajów i wyliczenia naszych ekspertów. To, że znalazło ono uznanie w oczach autorów dokumentu rządowego odbieramy jako pozytywny sygnał otwarcia na potrzeby rodzin.

Z nadzieją patrzymy również na zapisy dotyczące ułatwień w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, będących największą bolączką dużych rodzin. Dotychczasowe programy o ile skierowane były do rodzin, raczej premiowały małżeństwa z maksymalnie dwojgiem dzieci. Po raz pierwszy uwzględnione zostały nasze rozwiązania biorące pod uwagę liczbę dzieci przy konstrukcji preferencji mieszkaniowych. Jeśli w tym kształcie propozycje te zostaną wcielone w życie, jesteśmy przekonani, że w dość szybkim czasie mają szansę przynajmniej częściowo odpowiedzieć na potrzeby mieszkaniowe dużych rodzin. Naszą opinię opieramy na tym, że zaproponowane przez rząd rozwiązania w dużej mierze są odpowiedzią na stanowisko w tej sprawie, które oficjalnie zaprezentowaliśmy w kwietniu ubiegłego roku. Propozycja Bonu Mieszkaniowego podnoszona była zresztą wielokrotnie przez Związek Dużych Rodzin 3 Plus podczas debat ekonomicznych czy dyskusji panelowych choćby w trakcie odbywających się cyklicznie Zjazdów Dużych Rodzin.

Doceniając pronatalistyczne rozwiązania zaproponowanie w Nowym Polskim Ładzie, nie sposób, abyśmy z właściwą sobie wrażliwością na potrzeby rodzin nie zwrócili uwagi, że projekt ten w pewnych obszarach pomimo nastawienia pronatalistycznego (nastawionego na pierwsze i drugie dziecko) pomija specyfikę dużych rodzin. Ufamy, że jest to jeszcze kwestia doprecyzowania zapisów w dalszym procesie prac legislacyjnych tak, aby nie uderzały w dobrze funkcjonujące rodziny wielodzietne. Za wrażliwy punkt uznajemy proponowane zmiany w systemie podatkowym, które zakładają brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. W sposób oczywisty spowoduje to znaczny wzrost obciążeń osób o wyższych dochodach. Grupa tych osób nie jest jednak jednolita wewnętrznie – obejmuje w szczególności osoby, których poziom życia – mimo, że osiągają relatywnie wysokie dochody – nie jest wysoki ze względu na utrzymywanie licznej rodziny. Dlatego zasadne wydaje się wprowadzenie do systemu mechanizmu, który pozwoliłby na uwzględnienie w obciążeniach sytuacji rodziny (jako całości) oraz jej fiscal capacity. Optymalnym rozwiązaniem byłoby takie zreformowanie systemu podatkowego, które uwzględniałoby liczbę osób będących w rodzinie podatnika, nie tylko wysokość jego dochodu. Możliwym również rozwiązaniem byłoby podwyższenie ulgi podatkowej na dzieci lub obniżenie podstawy obliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne z uwzględnieniem sytuacji rodzinnej podatnika. W tym drugim rozwiązaniu podstawa byłaby obniżana o kwotę uzależnioną od liczby dzieci pozostających na utrzymaniu w rodzinie, ustalaną jako iloczyn liczby dzieci pozostających na utrzymaniu oraz kwoty wolnej od podatku.

Jest to jedno z możliwych rozwiązań, które proponujemy, aby wpisało się w deklarowany prorodzinny charakter programu Nowy Polski Ład. Wyrażamy tez nadzieję, że jako wiodąca organizacja rodzinna w Polsce będziemy mieli możliwość wsparcia swym doświadczeniem i wiedzą, zespoły pracujące nad konkretnymi projektami ustaw wprowadzających w życie zasady Nowego Polskiego Ładu.